Mescid-i Nebevi
Prof. Dr. Mahmut BOZAN
Bugün (07 Temmuz 2024), Hicri takvime göre 1446 senesinin ilk günü, yani hicri yılbaşıdır. Hz. Peygamber’in (asm) Mekke’den Medine’ye hicreti ile kurulan ilk İslâm Devleti’nin doğuş tarihidir. Bu sebepledir ki Hz. Ömer zamanında bu devletin takviminin başlangıç tarihi 622 yılı Muharrem ayının 1. Günü olarak kabul edilmiş ve tüm İslâm devletleri de bu takvimi kullana gelmiştir. Hicri takvim ayın dünya etrafında dönüşünü esas alır, bu sebeple şemsi (güneş) değil kameri (ay) bir takvimdir. Kameri takvimde bir ay 29,5 gün, on iki aylı bir yıl 354,3 gündür. Böylece ramazan ve hac ibadetleri yılın her ayını dolaşır. Osmanlı Devletinde hicri takvim uygulaması yanında mali konularda duyulan ihtiyaç üzerine yine hicreti (622) başlangıç olarak alan Rumi takvim de 1840 yılından itibaren uygulanmaya başlanmıştır. Rumi takvimde de dünyanın güneş etrafındaki dönümü esas alınmış olup, bir yıl 365 gündür. Her iki takvimde 26 Aralık 1925’te çıkarılan 698 sayılı Kanun’la ilga edilerek yerine Gregoryen Miladi takvim kabul edilmiş ve 1 Ocak 1926’dan itibaren uygulanmaya başlanmıştır. Ayrıca ayların isimleri de değiştirilmiş, Cuma günü tâtil olmaktan çıkarılarak Hristiyan ve Yahudilerin tâtil günleri olan Cumartesi ve Pazar günleri resmi tâtil olarak kabul edilmiş, Cüneyt’in batılı, çağdaş ve modern bir Coni olması için elden gelen her şey yapılmıştır. Bu ifadelere bazıları alınganlık gösterebilir. Ancak kendi geçmişi, tarihi, an’anesi, örfü, inancı, takvimi, tâtili, ölçüsü, tartısı, alfabesi, hukuku ve sair her şeyi olan bir milletin kendi değerlerini başka dinden bir milletin değerleriyle değiştirmeye ihtiyacı yoktur, Türkiye dışında dünyada örneği de yoktur.
Gregoryen Miladi takvimin başlangıcını Hristiyanlar Hz. İsa’nın (asm) doğum tarihi (0) olarak, yılın ilk gününü de (1) Ocak olarak kabul etmişlerdir. Hz. Peygamber’in (asm) ne zaman hicret ettiği ayıyla günüyle sabitken, Hz. İsa’nın (asm) doğumunun ne yılı ne de günü bellidir. Ancak Hristiyanlar kendi dini anlayışlarını “yeni yıl” adıyla Müslümanlara bile yuttururken veya bunu yutmaya hazır ve teşne bir Müslüman toplumu inşa ederken buna karşı Yahudiler gibi kendi inanç ve takvimlerini koruyan milletler de vardır. Bu gün Hicri takvime göre 1446, Miladi takvime göre 2024, İbrani takvimine (Roş Aşana ) göre ise 5785 yılındayız. İbrani (Yahudi) takvimi de aynen Hicri takvim gibi kameridir. İbrani takviminin ay ve günleri de değişmemiş fakat Türkiye Cumhuriyeti 1945 yılında 4696 sayılı Kanun’la ayların isimlerini de değiştirmiştir.
Hicret’in çağrıştırdığı bir başka husus da siyasidir. İslâmiyet Mekke’de doğmuş, Yesrib’de devlete dönüşmüştür. Bu sebeple Yesrib adı Hz. Peygamber (asm) tarafından Medine olarak değiştirilmiştir. Medine sadece şehir değil, devlet mânasına da gelmektedir. Nitekim bugün İsrail’in resmi adı Medinat Yisrael’dir. Tıpkı Türklerde İl’in hem şehir hem de devlet mânasına gelmesi gibi. Hicretten sonra Hz. Muhammed (asm), “İbrâhim (asm) Mekke’yi harem yaptığı gibi, ben de Medine’yi harem yaptım” diyerek, şehri Haremeyn-i Şerifeyen’in ikincisi olarak ilân etmiştir. Medine aynı zamanda İslâm devletinin baş şehridir ve bu devlet 10 yıl içinde tüm Arap yarımadasına hâkim olmuştur. Sonraki 30 yıl içerisinde yani Hulefay-ı Râşidin döneminde de dünyanın en büyük devletine dönüşmüştür. Hz. Ali’nin siyasi kargaşanın iki haremden biri olan Medine’yi sarsmaması için hilâfet merkezini Kûfe’ye taşınmasına kadar da başkentliği devam etmiştir.
İşte hicri takvim denilince bir solukta akla gelen tarihi tablo budur. Miladi yılbaşlarının hareketlendirdiği, kısmen de olsa ışıklandırılan çamlarla meydanların bayram yerine döndürüldüğü, havai fişeklerle kutlamaların yapıldığı, gecelerin uykusuz geçirildiği ülkemizde, mesele kendi geçmişin, kendi tarihin, kendi kimliğin ve kişiliğin ve hatta inancın olunca maalesef hicri yılbaşımız sessiz, habersiz, fark edilmeden, te’sid ve tebrikat yapılmadan, alayişsiz, nümayişsiz, bizi de hüzünlendirerek aramızdan kayıp gitti.
Sahip çıkanların ve benim diyenlerin hicri yılını ve Muharrem ayını tebrik ediyorum. Umudun parolası her zaman “külli âtin garib”dir. Evet, gelecek yakındır.
